657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 3. maddesinde, sınıflandırma, kariyer ve liyakatin temel ilkeler olduğu, 4. maddesinde asli ve sürekli kamu hizmetlerinin memurlar ile ifa edileceği, 33. maddesinde kadrosuz memur çalıştırılamayacağı kural altına alınmıştır.
Aynı Kanununun 76. maddesinin birinci fıkrasında, “Kurumlar, görev ve unvan eşitliği gözetmeden kazanılmış hak aylık dereceleriyle memurları bulundukları kadro derecesine eşit veya 68 inci maddedeki esaslar çerçevesinde daha üst, kurum içinde aynı veya başka yerlerdeki diğer kadrolara naklen atayabilirler.” hükmü yer almaktadır.
Belediye Başkan Yardımcısı olarak görev yapanların belediyede müdür olarak atanıp atanamayacakları konusunda iki ayrı Yönetmelikte düzenleme yapılmıştır.
Yürürlükte olan ve 2020 yılında yayımlanan Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmeliğin "hizmet grupları arasında geçişler başlıklı 19'uncu maddesinin birinci fıkrasının (c) bendine göre;
"Bu Yönetmelik kapsamı dışında bulunan daha üst görevlerde en az altı ay süreyle çalışmış olanlar, alt görevlerde çalışma süresi şartı hariç olmak üzere, aranan diğer özel şartları taşımaları kaydıyla, 5 inci maddede yer alan yönetim hizmetleri grubu, araştırma, planlama ve savunma hizmetleri grubu ve hukuk hizmetleri grubunda gösterilen kadrolar ile unvan değişikliğine tabi kadrolara sınavsız, genel hükümlere göre atanabilirler."
Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Norm Kadro İlke ve Standartlarına Dair Yönetmelik ekinde yer alan, (I) sayılı Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Memur Kadro Kütüğünde "belediye başkan yardımcısı" 1. Dereceli bir kadrodur.
Dolayısıyla belediyede başkan yardımcısı olarak en az altı ay görev yapanlar aranan diğer özel şartları taşımaları kaydıyla görevde yükselme ve ünvan değişikliği sınavına girmeksizin müdürü olarak atanabileceklerdir. 2020 yılı sonrası durum bu şekildedir.
Devlet Personel Başkanlığı bir görüşünde (10.10.2005-17358); aksine bir düzenleme bulunmaması ve belediye başkan yardımcılığı kadrosuna asaleten atanan personelin, bu kadrodan müdür kadrosuna atanmasının görevde yükselme mahiyetinde bir atama olarak kabul edilmemesi sebebiyle, mevzuatta belirtilen diğer şartlara uyulması kaydıyla, görevde yükselme sınavına katılmadan müdür kadrosuna atanmasında mevzuata aykırılık bulunmadığı mütalaa edilmiştir.
Önceki Yönetmelik ise 2.02.2000 gün ve 23952 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan İl Özel İdareleri, Belediyeler ve İl Özel İdareleri ve Belediyelerin Kurdukları Birlik, Müessese ve İşletmeler İle Bunlara Bağlı Döner Sermayeli Kuruluşlardaki Memurların Görevde Yükselme Esaslarına Dair Yönetmelik yürürlükte olup, bu Yönetmeliğin "Hizmet Grupları Arasında Geçişler" kenar başlıklı 19. Maddesinde "Kurum İçinden aynı alt hizmet grubu içinde kalmak kaydıyla sınav yapılmaksızın, ancak görevin özel belirleyici nitelikleri atanmak şartıyla, farklı görevlere atanmak mümkündür." kuralına yer verilmiş, 20.04.2004 gün ve 25439 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan İl Özel İdareleri, Belediyeler ve İl Özel İdareleri ve Belediyelerin Kurdukları Birlik, Müessese ve İşletmeler ile Bunlara Bağlı Döner Sermayeli Kuruluşlardaki Memurların Görevde Yükselme Esaslarına Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılması Hakkında Yönetmelik'in 9. Maddesi ile 21. Madde değiştirilerek "Bu Yönetmelik kapsamında bulunan görevlere atanmış olanların kazanılmış hakları saklıdır." cümlesine yer verilmiştir.
Aynı Yönetmelikte 2015 yılında da değişiklik yapılmış olup, 19. Maddenin b bendinde "b) Gruplar arası görevde yükselme niteliğindeki geçişler ve alt gruptan üst gruplara geçişler görevde yükselme eğitimi ve sınavına tabidir. Ancak, Kurumda ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarında daha önce bulunulan görevler ile bu görevlerle aynı düzey görevlere veya alt görevlere, görevde yükselme eğitimi ve sınavına tabi tutulmadan atama yapılabilir." kuralına yer verilmektedir.
2020 yılı öncesi meri olan Yönetmelikte, "Kurumda bulunulan görevlerle aynı düzey görevlere veya alt görevlere, görevde yükselme eğitimi ve sınavına tabi tutulmadan atama yapılabilir." kuralına yer verildiğinden, belediye başkan yardımcısı olanların alt görev olan müdürlük kadrosuna atanmalarına engel bir kural yoktur.
Son zamanlarda daha önce altı ay başkan yardımcılığı yapılmadığından bahisle belediye başkan yardımcılarının görevden alınarak müdürlük görevine atandıkları görülmekte ise de, altı ay başkan yardımcılığı yapma şartının 2020 yılında getirildiği, bu tarih öncesi altı aylık bir şartın yer almadığı dikkate alındığında 2020 öncesi başkan yardımcılığı yaptıktan sonra müdürlük görevine atananların kazanılmış hakkının olduğu söylemek yanlış olmayacaktır.
Av. Sadi KAYABAŞI
