Bursa ili sınırları içinde, 2.543 m yüksekliği ile Türkiye'nin en büyük kış ve doğa sporları merkezi olan Uludağ, 1961 yılında milli park ilen edilmiş ve eskiden beri modernliği ve kalitesi ile kış turizminin nabzı haline gelmiştir. Hukuken çok dağınık bir mevzuat ile yönetilen Milli Park, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu ile düzenlenmesi beklenirken, bu kanunun da yeterli hükümler içermemesi nedeniyle yetki ve sorumluluktaki kargaşa nedeniyle uzun yıllardır etkili bir yönetime kavuşamamıştır.
Doğal ve turistik değerler açısından büyük öneme sahip Uludağ'ın, doğal sit alanları ve diğer korunan alanlar ile birlikte jeolojik ve biyolojik varlıklar, su ve benzeri kaynak değerlerinin korunması, yaşatılması, geliştirilmesi, tanıtılması, planlanması, yönetilmesi ve denetlenmesi ile Alanda yürütülen faaliyetlere ilişkin usul ve esasları düzenlemek amacıyla 7432 sayılı Uludağ Alanı Hakkında Kanun kabul edilmiş ve 26.01.2023 günlü Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Kanunun 3. Maddesinde genel esaslar belirtilmiş olup, buna göre;
-Uludağ Alanının kontrollü girişini ve güvenliğini sağlamanın esas olduğu,
-Korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarına yönelik yapılacak her tür plan, proje, uygulama, iş ve işlemlerin, Komisyon kararları uyarınca yürütüleceği,
-Uludağ Alanında her türlü aykırı uygulamanın giderilmesini sağlamak, aykırı uygulamaya konu yapı ve tesisleri yıkmak veya yıktırmanın Başkanlığın yetkisinde olduğu,
-Alanda kömür ve akaryakıt depoları, sanayi ve benzeri tesislerin kurulamayacağı, madencilik faaliyetleri yapılamayacağı, entegre tesislere yer verilemeyeceği,
-Uludağ Alan sınırları içindeki; kamu hizmetlerinde kullanılan bina ve tesislerin bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren Başkanlığın talebi üzerine bedelsiz olarak Başkanlığa tahsis edileceği,
-Uludağ Alanında zilyetlik, imar veya ihya yoluyla toprak kazanılamayacağı,
-Her tür ve ölçekte planların hazırlanması, yenilenmesi ve değiştirilmesi işlemlerinin Başkanlıkça yürütüleceği,
-5. Madde ile kurulan Komisyonun 2863 sayılı Kanun ile kültür varlıklarını koruma bölge kurulları ve tabiat varlıklarını koruma bölge komisyonlarına verilen yetki ve görevleri kullanacağı yasal düzenleme altına alınmıştır.
Bu kanun ile yıllardır sahipsiz olan Uludağ hukuki statüye kavuşturulduğu gibi Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı, Orman Genel Müdürlüğü, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığı arasında yaşanan yetki karmaşası da sona ermiş gözükmektedir. Aynı günlü Resmi Gazetede yayımlanan Uludağ Alan Başkanlığı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinde de detaylı düzenlemelere yer verilmiştir.
Kararname ile Alan Başkanlığı ve hizmet birimlerinin görev ve yetkileri detaylı olarak sıralanmıştır. Uludağ Alan planlarını Komisyona sunmak üzere hazırlamak veya ilgili mevzuata göre hazırlatmak ve Komisyonca uygun bulunan planları Bakan Oluruna sunmak, meri planların uygulamasını denetlemek, Uludağ Alan planlarına esas hâlihazır haritaları ve jeolojik/jeoteknik etütleri yapmak veya ilgili mevzuata göre yaptırmak, Geçiş dönemi koruma esasları ve kullanma şartlarını hazırlayarak Komisyona sunmak, Uludağ Alanındaki korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları ile sit alanlarının tespitini yapmak, Uludağ Alanının korunması ve geliştirilmesine yönelik her türlü araştırma, projelendirme ve eylem planlarını hazırlamak ve bunların uygulama esaslarını belirlemek ve izlemek , Uludağ Alanında yapılan uygulamaların Komisyonca uygun bulunan plan ve projelere uygunluğunu denetlemek, Geçiş dönemi koruma esasları ve kullanma şartları ile meri planlara ve Komisyon kararlarına aykırı uygulamaların giderilmesini sağlamak ve aykırı uygulamaya konu yapı ve tesisleri yıkma veya yıktırma işlemlerini yürütmek, Uludağ Alanında 21/7/1983 tarihli ve 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamı dışındaki araştırma, sondaj, kazı ve diğer bilimsel araştırmaları ve etütleri yapmak veya ilgili mevzuata göre yaptırmak, Uludağ Alanında 2863 sayılı Kanun kapsamında; kültür varlıklarını koruma bölge kurulu müdürlüklerine, koruma, uygulama ve denetim bürolarına ve çevre, şehircilik ve iklim değişikliği il müdürlüklerine verilen görev ve yetkileri yürütmek , Uludağ Alanında bulunan Hazine taşınmazlarının satışı, trampası, kiraya verilmesi, işletilmesi, işlettirilmesi, ön izin verilmesi ve üzerlerinde irtifak hakkı kurulması, Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerin kiraya verilmesi, işletilmesi, işlettirilmesi, ön izin ve kullanma izni gibi işlemler hakkında görüş bildirmek Uludağ Alanında, kamu kurum ve kuruluşları tarafından yapılacak her türlü plan, proje ve yatırımlara ilişkin izin taleplerini karara bağlamak ve uygulamaları 7432 sayılı Kanun hükümlerine göre denetlemek, Uludağ Alanının tanıtımına yönelik yurtiçinde ve yurtdışında her türlü yazı, görsel ve işitsel eserleri yapmak, yaptırmak, hizmete sunmak ve fikrî ve sınai haklarına yönelik iş ve işlemleri yürütmek, Uludağ Alanına ilişkin veri üretmek, ölçme, değerlendirme ve pazar araştırması yapmak, Bakanlıkça talep edilen bilgi, belge ve raporları hazırlamak Uludağ Alanı içindeki turizm faaliyetlerinin planlanması, geliştirilmesi ve teşvik edilmesine yönelik iş ve işlemleri yürütmek Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikte belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde Uludağ Alanında turizm amaçlı sportif faaliyette bulunacak turizm işletmelerinde aranacak nitelikleri belirlemek ve bu faaliyetleri denetlemek, Uludağ Alanında gerçekleştirilecek turizm amaçlı sportif faaliyetler ile Uludağ Alanına ilişkin işletmecilik faaliyetlerini yapmak, yaptırmak, bunlara izin vermek ve bunları denetlemek , Uludağ Alanında işletilen kış turizmi amaçlı mekanik tesisleri projelendirmek, düzenlemek ve denetlemek, Uludağ Alanında, planların gerektirdiği her türlü hizmet ve faaliyetler ile koruma, yönetim, işletme, tanıtım, spor, eğlenme ve dinlenme hizmetleri için gerekli her türlü altyapı ve diğer tesisleri yapmak, yaptırmak, işletmek, işlettirmek ve bu işlemleri ilgili belediye başkanlıkları ile koordine hâlinde yürütmek, 7432 sayılı Kanunun 9 uncu maddesi çerçevesinde, Uludağ Alanı içinde yasaklanan fiillerin işlenmesi durumunda verilecek idari para cezalarına ilişkin iş ve işlemleri yürütmek , Başkanlığa tahsisli taşınmazlar üzerinde, 7432 sayılı Kanunun amaç ve hedefleri doğrultusunda irtifak hakkı kurulmasına ilişkin işlemleri yürütmek , 12/3/1982 tarihli ve 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu uyarınca Bakanlıkça talep edilen taşınmazların tahsisinin devrine ilişkin iş ve işlemleri yürütmek, Uludağ Alanındaki ormanlarda, makilik ve fundalıklarda ve diğer arazi kullanma şekillerinde, koruma ve çok yönlü faydalanmayı esas tutan fonksiyonel orman amenajman planlarına dayanılarak tabiat varlıklarının korunmasını, geliştirilmesini ve devamlılığını sağlayacak teknik faaliyetler yürütmek, Halkla ilişkiler, basın ve medya konusundaki iş ve İşlemleri yürütmek, Yürütülen hizmetlere ilişkin yıllık çalışma programı ve stratejik planlamaları yapmak, Uludağ Alanında Başkanlık idari binalarının her türlü proje ve uygulamalarını yapmak veya yaptırmak, Başkanlık personelinin eğitim ve özlük işlemlerini yürütmek, Uludağ Alanı sınırları içinde ihtiyaç duyulması hâlinde yapılacak kamulaştırmaya ilişkin iş ve işlemleri yapmak Alan Başkanlığının görevleri arasında sayılmaktadır.
Çok farklı Bakanlık ve Genel Müdürlük ile ilçe ve büyükşehir belediyesine ait olan yetkilerin Alan Başkanlığına devri Uludağ'ın tek merkezden yönetilebilmesi adına umut vericidir. Alan Başkanlığının bir an önce faaliyete geçerek devir/teslim işlemlerine başlaması ve yetkilerini kullanmaya başlayarak yıllardır ihmal edilen kararları alması gerekmektedir. Alan Başkanlığı işlemleri kesin olmakla birlikte Kanunda Komisyon kararlarına karşı idari yargı yolunun açık olduğu vurgulandığı gibi idari para cezalarına karşı da idare mahkemesine itiraz edilebileceği düzenlemiştir.
Av. Sadi KAYABAŞI
