657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 74. maddesinin 1. fıkrasında yer alan "Memurların bu Kanuna tabi kurumlar arasında, kurumların muvafakati ile kazanılmış hak dereceleri üzerinden veya 68 inci maddedeki esaslar çerçevesinde derece yükselmesi suretiyle, bulundukları sınıftan veya öğrenim durumları itibariyle girebilecekleri sınıftan, bir kadroya nakilleri mümkündür." hükmüne yer verilmiştir.
Anayasa'nın 48. maddesinde, herkesin dilediği alanda çalışma hürriyetine sahip olduğu belirtilirken, 5. maddesinde de, kişilerin maddi ve manevi varlığını geliştirmek için gerekli şartları hazırlamak Devletin temel görevleri arasında sayılmıştır. Kamu görevlileri için bu koşulların oluşturulmasında da idare, tesis ettiği işlemlerle katkıda bulunmak ve takdir yetkisini, kamu yararı ve hizmet gerekleri doğrultusunda kullanmak zorundadır.
Bir kamu kurumunda memur olarak görev yapmakta iken eğitim, şehir değişikliği, eş durumu özrü vs sebepler ile kurumunu değiştirmek isteyen kamu personelinin yukarıda yer verilen 657 sayılı Kanunun 74. Maddesi uyarınca kurumların muvafakati ile başka bir kurumun kadrosuna atanması mümkün olup, bu şekilde bir kurum değişikliği için temel şart görev yaptığı kurumun muvafakat göstermesidir. Kadrosunun bulunduğu kurumca muvafakat verilmemesi halinde, bu işlemin iptali istemiyle idari yargıda dava açılabilecektir.
Kurumlar arası nakil işlemi kurumların muvafakati ile sağlanmakta olup, kurum amirlerinin muvafakat verip vermemek konusunda takdir yetkilerinin bulunduğu kuşkusuzdur. Ancak, Anayasanın 5. maddesinde de belirtildiği üzere, kişilerin maddi ve manevi varlığını geliştirmek için gerekli şartları hazırlamak Devletin temel amaç ve görevlerinden olduğundan, kamu görevlileri için bu koşulların oluşturulmasında da idare, kurduğu işlemlerde takdir yetkisini, kamu yararı ve hizmet gerekleri doğrultusunda kullanmak zorundadır. Bu bağlamda, idarenin, personelin başka bir kuruma nakline muvafakat verip vermeme yönündeki takdir yetkisinin, işlemin gerekçeleri dahilinde kamu yararı ve hizmet gerekleri bakımından değerlendirilmesi gerekeceği de tabiidir.
Öte yandan, personel atamaları konusunda idarelere tanınan takdir yetkisinin mutlak ve sınırsız olmayıp, kamu yararı ve hizmet gerekleri ile sınırlı bulunduğu İdare Hukukunun bilinen ilkelerinden olup, bu yetki kullanılmak suretiyle tesis edilen işlemlerin ancak kamu yararı ve hizmet gerekleri göz ardı edilerek kullanıldığının kanıtlanması ya da idari yargı merciince saptanması halinde sözü edilen bu durumun dava konusu işlemin sebep ve maksat yönlerinden hukuka aykırılığı nedeniyle iptalini gerektireceği yerleşmiş yargısal içtihatlarla kabul edilmiş bulunmaktadır.
Danıştay internet sitesinde de yayımlanan Bölge İdare Mahkemeleri Arasındaki Aykırılığın Giderilmesine ilişkin İdari Dava Daireleri Kurulu kararında da yukarıda yer verişen gerekçe ile aykırılığın muvafakat işleminin iptali yolunda giderilmesine karar verilmiş olup, kararda "..., davacıların öğrenim ve eğitim durumlarına uygun olan kurumda ve pozisyonda çalışmalarının maddi ve manevi varlıklarının gelişmesine olumlu katkı sağlayacağı ve bu suretle kamu hizmetinden beklenen yararın artacağında da kuşku bulunmamaktadır." denilerek hem kişisel yarar hem de kamu yararının artacağına vurgu yapılmıştır.
Yakın zamanda polis memuru olarak görev yapan müvekkilimiz için ..... Belediye Başkanlığı'na kurumlar arası nakil yolu ile atanmasına muvafakat verilmesi istemiyle yapılan başvurunun zımnen reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açtığımız davada Bursa Bölge İdare Mahkemesi 1. İdari Dava Dairesince de;
"Uyuşmazlıkta, davalı idare tarafından davacının muvafakat talebi kabul edilmemiş olsa da kamu hizmetinin bütünlüğü ve devamlılığı ilkesi gereğince, kamu görevlilerinin özel koşullarına göre verimliliklerinin en yüksek düzeyde olduğu ve hizmetinden en yüksek oranda yararlanılacak bir biçimde çalıştırılmaları kamu yararına daha uygun olduğu, davacının bilgisayar teknolojileri bölümü web tasarımı ve kodlama programı mezunu olduğu ve ilgili belediyede de bilgi işlem müdürlüğünde web tasarım programlama ve sistem network uzmanı olarak atanmasının planlandığı, gelişen koşullarda davacının hizmetlerini öğrenimine uygun bir şekilde sürdürmesinin maddi ve manevi varlığının gelişmesine olumlu katkı sağlayacağı ve kamu hizmetinden beklenen faydanın artacağı açık olduğu gibi geniş bir teşkilatı olan davalı idarece davacıdan boşalacak kadronun doldurulabileceği sonucuna varılmakla, öte yandan davacının zorunlu hizmet süresini süresini de tamamladığı dikkate alındığında, davacıya muvafakat verilmemesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmamıştır" şeklindeki gerekçe ile muvafakat verilmemesine yönelik işlemin iptaline karar verilmiştir.
Sonuç olarak, memurun özel durumuna göre istediği kurumda çalışması hem kendi verimliliğini arttıracak hem de sunduğu hizmetin kalitesi artacaktır. 657 sayılı Kanun da kurumlar arası geçişe cevap verdiğinden muvafakat alınarak/alınmaması halinde idari yargı merciilerine başvurarak sonuç elde edilmesi mümkündür.
Av. Sadi KAYABAŞI
