OSB Uygulama Yönetmeliğinin 05.09.2024 tarihinde değiştirilen 60. maddesinde:
"MADDE 60 – (1) Tahsis edilen sanayi parseli ile ilgili olarak;
a) Tahsis tarihinden itibaren 1 yıl içerisinde gerçekleştireceği yapıya ait projeleri OSB’ye tasdik ettirerek yapı ruhsatını almayan,
b) Yapı ruhsatı aldığı tarihten itibaren 2 yıl içinde iş yeri açma ve çalışma ruhsatını almayan,
c) 25/11/2014 tarihli ve 29186 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliğine göre “ÇED Gerekli Değildir” veya “ÇED Olumlu” kararı almayan, katılımcılara yapılan tahsis, yönetim kurulu tarafından iptal edilir.
(2) Makul sebeplerin varlığı halinde birinci fıkranın;
a) (a) bendinde belirtilen süre toplamda (Değişik ibare:RG-3/7/2020-31174) 1 yılı,
b) (b) bendinde belirtilen süre ise toplamda (Değişik ibare:RG-5/9/2024-32653) 1 yılı geçmemek üzere yönetim kurulu tarafından uzatılabilir.
(3) (Değişik:RG-5/9/2024-32653) Yapı ruhsatı almış ancak iş yeri açma ve çalışma ruhsatı alamamış katılımcının Bakanlığa başvurusu üzerine toplamda 3 yılı geçmemek üzere Bakanlık tarafından uzatma verilebilir.
(4) Bakanlığın, Avrupa Birliği ile birlikte yürüttüğü Katılım Öncesi Mali Yardım Programı kapsamındaki projeler için yapılan arsa tahsislerinde, projenin program otoritesince desteklendiğinin her yıl proje yararlanıcısı tarafından belgelenmesi şartıyla birinci fıkranın (a) bendinde belirtilen süre, OSB tarafından uzatılır.
(5) (Ek:RG-5/9/2024-32653) Tahsis edilen parselin muvazaalı olarak veya spekülatif amaçlı devrine yönelik işlemlerin Bakanlıkça tespit edilmesi halinde parsel tahsisi, Bakanlığın yazılı bildirimi üzerine OSB tarafından iptal edilir. Bu durumda arsa tahsis sözleşmesine ve bu Yönetmelik hükümlerine aykırı işlem yapan katılımcı, herhangi bir ad altında tazminat veya yeniden değerleme talebinde bulunamaz. Tahsis bedeli en geç bir yıl içinde OSB tarafından geri ödenir.
(6) (Ek:RG-5/9/2024-32653) İkinci ve üçüncü fıkralarda belirlenen sürelerin bitmesinden sonra tahsisi iptal edilen parseller, Bakanlık onayı alınmadan yeniden tahsis edilemez." kuralına yer verilmiştir.
Aynı Yönetmeliğin Geçici 12. Maddesinde ise "Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce 60 ıncı maddede belirtilen, Bakanlık uzatımı dahil tüm süreleri tükenen ve yapı ruhsatı veya işyeri açma ve çalışma ruhsatı almayan katılımcılara, (Değişik ibare:RG-1/2/2025-32800) 5/2/2025 tarihine kadar Bakanlığa başvurulması halinde, Bakanlık tarafından 3 yıl ilave süre verilebilir. Süresi içinde başvuru yapılmayan süresi bitmiş tüm parsel tahsisleri OSB tarafından iptal edilir." düzenlemesine yer verilmiş olup, maddenin önceki halinde 31.01.2025 tarihine kadar süre verilirken 1.02.2025 günlü Resmi Gazetede yapılan değişiklik ile bu süre 05.02.2025 gününe kadar uzatılmıştır.
Yukarıda yer verilen her iki madde birlikte değerlendirildiğinde, tahsis tarihinden itibaren bir yıl içinde yapı ruhsatı, yapı ruhsatı aldıktan itibaren iki yıl içinde işyeri açma ve çalıştırma ruhsatı almayan katılımcılara yapılan tahsis, yönetim kurulu tarafından iptal edilecektir. Maddenin devamında bazı şartların varlığı halinde sürenin uzatılmasına imkan veren düzenlemeler yer almakta olup, katılımcılara yapı ruhsatı ve işyeri açma ve çalıştırma ruhsatı zorunluluğu getiren bu düzenlemeler açıkça hukuka aykırı olup, Yönetmeliğin ilgili maddelerinin dava konusu edilmesi halinde iptali sözkonusu olabilecektir.
Herşeyden önce vurgulanması gereken husus, 2024 yılı Eylül ayında getirilen bu düzenleme ilk olarak 02.02.2019 günlü Resmi Gazete ile getirilmiş, Yönetmeliğin Geçici 4. Maddesinde de düzenleme yapılarak "bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren katılımcının 3 ay içinde OSB yönetimine başvurması ile yeniden başlar. " denilerek süreç uzatılmıştır.
2024 yılında ise katılımcılara önce 31.01.2025 gününe kadar, akabinde de 05.02.2025 tarihinde kadar süre tanınarak yapı ruhsatı/işyeri açma ve çalıştırma ruhsatı için taahhütte bulunmaları istenilmiş olup, Eylül ayından itibaren Ocak sonuna kadar yapı ruhsatı yada işyeri açma ve çalıştırma ruhsatı almanın imkansızlığı bir yana, kurala uymamanın cezası olarak tahsislerin iptal edileceği şeklindeki düzenleme açıkça mülkiyet hakkına aykırıdır.
2019 yılında yapılmak istenen uygulama başarılı olamadığından 2024 yılında yeniden düzenleme yapılmış ise de, hem verilen sürenin yetersizliği hem de müeyyidenin ağırlığı kuralın uygulanmasını zorlaştırmaktadır. Bu madde kapsamında yapı ruhsatı yada işyeri açma ve çalıştırma ruhsatı alamayan katılımcılar, tahsislerini iptali halinde idari yargı merciilerine başvurarak hem tahsislerinin iptali kararının hem de Yönetmelik kurallarının iptalini isteyerek aceleye getirilen bu uygulamanın durdurulmasını talep edebileceklerdir.
OSB katılımcısı olma şartları hem OSB Kanununda hem de Uygulama Yönetmeliğinde düzenlenmiş olup, sanayi parseli tahsisinin yönetmelik kuralı ile iptal edilmesi normlar hiyerarşisine aykırıdır. Katılımcılara kısa bir süre içinde yapı ruhsatı/işyeri açma ve çalıştırma ruhsatı alınmasını zorunlu kılan düzenleme, yönetmelik ile değil, bir kanun maddesi ile düzenlenmesi halinde bile yukarıda sayılan nedenler ile Anayasa Mahkemesince iptal edilebilecektir. Hele ki önce 31.01.2015 ve daha sonra 05.02.2025 olarak değiştirilen süreleri hukuk mantığı ile anlamak zordur.31.01.2025 tarihine kadar yapı ruhsatı/işyeri açma ruhsatı alamayan katılımcının beş gün içinde alamayacağı açık olduğu gibi, bu amaçla taahhüt vermeye zorlamak da mantıksızdır.
OSB Uygulama Yönetmeliği ile getirilmek istenen düzenleme OSB mantığına aykırı olduğu kadar, normlar hiyerarşisine de aykırıdır. Yapılan düzenleme aceleye getirildiği gibi müeyyidesi de katılımcılar yönüyle olabildiğince ağır olduğundan dava konusu edilmesi halinde iptali sözkonusu olacaktır.
Av. Sadi KAYABAŞI
