Kamu personelinin sağlık raporları nedeniyle kurumlarıyla sorunlar yaşadığı bilinmekte olup, özellikle tekrar eden raporlar hem disiplin soruşturmasına hem de izinler hakkında çeşitli tasarrufların yapılmasına neden olmaktadır.
Sık sık alınan sağlık raporları nedeniyle disiplin cezası alan kamu personeli olduğu gibi izinlerini kullanamayan personelin de dava açmak zorunda kaldığı görülmektedir.Mevzuatta yer almamasına rağmen bazı kurumların rapor süresi kadar izinleri iptal ettiği yada kullandırmadığı görülmekte olup, hukuka aykırı olan bu tasarrufun yasal dayanağı bulunmamaktadır.
29.10.2011 tarih ve 28099 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Devlet Memurlarına Verilecek Hastalık Raporları ile Hastalık ve Refakat İznine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin "Amaç" başlıklı 1.maddesinde; "Bu Yönetmeliğin amacı, hastalık raporlarının hangi hâllerde, hangi hekimler veya sağlık kurulları tarafından verileceği, raporların süreleri ile hastalık ve refakat iznine ilişkin usûl ve esasları düzenlemektir." düzenlemesine, "Kapsam" başlıklı 2.maddesinde; "Bu Yönetmelik; 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 1'inci maddesinin birinci fıkrası kapsamına giren memurlarla anılan Kanunun ek geçici maddelerine göre aylık almakta olan personel hakkında uygulanır." düzenlemesine, "Hastalık raporlarının verilmesi" başlıklı 5.maddesinde; "(1) Memurların hastalık raporlarının, 5510 sayılı Kanun ve ilgili mevzuatında belirtilen usûl ve esaslar çerçevesinde kendilerini tedavi eden kurum tabipliği, aile hekimliği veya SGK ile sözleşmeli sağlık hizmeti sunucuları tarafından düzenlenmesi esastır. (2) SGK ile sözleşmesi bulunmayan sağlık hizmeti sunucuları tarafından verilen ve istirahat süresi on günü geçmeyen raporlar, SGK ile sözleşmeli sağlık hizmeti sunucusu hekim tarafından, istirahat süresi on günü aşan raporlar ise SGK ile sözleşmeli sağlık hizmeti sunucusu sağlık kurulunca onandığı takdirde geçerli olur. (3)Yurt dışında sürekli görevli memurlar ile geçici görevle veya bilgi ve görgüsünü artırmak, staj yapmak gibi sebeplerle yurt dışına gönderilen ya da yıllık izinlerini yurt dışında kullanırken hastalanan memurların hastalık raporları ilgili ülkenin mahallî mevzuatına göre düzenlenir." düzenlemesine, "Hastalık izni verilmesi" başlıklı 7.maddesinde; "(1) Memurlara hastalık raporlarında gösterilen süreler kadar hastalık izni verilir. (2) Hastalık izni, memurun görev yaptığı kurum veya kuruluşun izin vermeye yetkili kıldığı birim amirlerince verilir. Yurt dışında verilecek hastalık izinlerinde misyon şefinin onayı zorunludur. (3) Kamu hizmetlerinde aksamaya yol açılmaması ve bu Yönetmelik ile belirlenen usûl ve esaslara uygunluğunun tespit edilebilmesi için, hastalık raporlarının aslının veya bir örneğinin en geç raporun düzenlendiği günü takip eden günün mesai saati bitimine kadar elektronik ortamda veya uygun yollarla bağlı olunan disiplin amirine intikal ettirilmesi; örneği gönderilmiş ise, rapor süresi sonunda raporun aslının teslim edilmesi zorunludur. Yıllık iznini yurtdışında geçiren memurların aldıkları hastalık raporları, dış temsilciliklerce onaylanmalarını müteakip en geç izin bitim tarihinde disiplin amirlerine intikal ettirilir. (4) Geçici görev veya vekâlet sebebiyle diğer kurumlarda görevli memurlara görev yaptıkları kurumların izin vermeye yetkili amirlerince, yurtdışında geçici görevli memurlara ise misyon şeflerince hastalık izni verilir. (5) Bu Yönetmelik ile tespit edilen usûl ve esaslara uyulmaksızın alınan hastalık raporlarına dayanılarak hastalık izni verilemez. Hastalık raporlarının bu Yönetmelik ile tespit edilen usûl ve esaslara uygun olmaması hâlinde bu durum memura yazılı olarak bildirilir. Bu bildirim üzerine memur, bildirimin yapıldığı günü takip eden gün göreve gelmekle yükümlüdür. Bildirim yapıldığı hâlde görevlerine başlamayan memurlar izinsiz ve özürsüz olarak görevlerini terk etmiş sayılarak haklarında 657 sayılı Kanun ve özel kanunların ilgili hükümleri uyarınca işlem yapılır.(6) Hastalık izni verilebilmesi için hastalık raporlarının, geçici görev ve kanunî izinlerin kullanılması durumu ile acil vakalar hariç, memuriyet mahallindeki veya hastanın sevkinin yapıldığı sağlık hizmeti sunucularından alınması zorunludur. (7) Hastalık raporlarının fenne aykırı olduğu konusunda tereddüt bulunması hâlinde, memur hastalık izni kullanıyor sayılmakla birlikte Sağlık Bakanlığınca belirlenen ve memurun bulunduğu yere yakın bir hakem hastaneye sevk edilir ve sonucuna göre işlem yapılır. Hakem hastane sağlık kurulları bu nitelikteki başvuruları öncelikle sonuçlandırır." düzenlemesine yer verilmiştir.
Yukarıda yer verilen Yönetmelik uyarınca Devlet memurlarının hastalık raporlarının hangi hekim veya sağlık kurulları tarafından verileceği, raporların süresi ve hastalık iznine ilişkin usul ve esasların yönetmelik ile düzenlendiği, 10 günü aşan hastalık raporlarının SGK ile sözleşmeli sağlık hizmeti sunucusu sağlık kurulunca onandığı takdirde geçerli olacağı, hastalık raporlarının Yönetmelik ile tespit edilen usul ve esaslara uygun olmaması halinde bu durumun memura yazılı olarak bildirileceği, memurun bildirimin yapıldığı günü takip eden gün göreve gelmekle yükümlü olduğu, bildirim yapıldığı halde görevine başlamayan memurun izinsiz ve özürsüz olarak görevini terk etmiş sayılacağı ve hakkında 657 sayılı Kanun ve özel kanunların ilgili hükümleri uyarınca işlem yapılacağı düzenlenmiştir. Yönetmelikte özellikle yıllık izin sürelerinin iptal edileceği yada kullandırılmayacağına ilişkin bir yetki tanınmamıştır.
Nitekim, tarafımızdan açılan bir davada memurun rapor kullandığı sürelerin 2023 ve 2024 yılı yıllık izin sürelerinden düşürülmesine karar verilmiş ise de Antalya 4. İdare Mahkemesince (2024/186);
"Bu durumda; Devlet Memurlarına Verilecek Hastalık Raporları ile Hastalık ve Refakat İznine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliği'nin 7/5.maddesi ile; hastalık raporlarının usul ve fenne uygun olmadığının tespiti halinde bu durumun memura yazılı olarak bildirilmesi ve bildirim yapıldığı halde göreve gelmeyen (bildirimin ertesi günü) memurun izinsiz ve özürsüz olarak görevi terk ettiği kabulünden hareketle işlem tesisi yoluna gidilebileceği düzenlenmiş olmasına rağmen, anılan hükmün davacı hakkında mevzuata aykırı olarak uygulanıp biten hastalık izinleri yönünden geçmişe dönük olarak ve mevzuatta düzenlenmemiş bir şekilde yıllık izinlerinden düşülmesi şeklinde uygulandığı, bu durumun idari işlemlerin belirliliği ve öngörülebilirliği ilkesiyle de çeliştiği sonucuna varılmakla, dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır." gerekçesiyle işlemin iptaline karar verilmiştir.
İdare, kural olarak mevzuat ile verilen yetkiyi kullanabileceğinden ve Yönetmelikte raporlu geçen sürenin yıllık izinden düşüleceğine ilişkin bir düzenleme bulunmadığından sağlık raporu nedeniyle izinlere müdahale edilemeyecektir. Mobbingin bir çeşidi olan izin hakkının engellenmesi halinde ise idari yargı merciilerine başvurulması halinde sorun çözüme kavuşacaktır.
Av. Sadi KAYABAŞI
