5393 sayılı Kanunun 30. Maddesinde belediye meclisinin feshi düzenlenmiştir. Maddeye göre;
Belediye meclisi; a) Kendisine kanunla verilen görevleri süresi içinde yapmayı ihmal eder ve bu durum belediyeye ait işleri sekteye veya gecikmeye uğratırsa, b) Belediyeye verilen görevlerle ilgisi olmayan siyasî konularda karar alırsa, İçişleri Bakanlığının bildirimi üzerine Danıştay'ın kararı ile feshedilir. İçişleri Bakanlığı gerekli gördüğü takdirde meclisin feshine dair bildirim ile birlikte, karar verilinceye kadar meclis toplantılarının ertelenmesini de ister. Danıştay, bu hususu en geç bir ay içinde karara bağlar. Bu şekilde feshedilen meclisin yerine seçilen meclis, kalan süreyi tamamlar." kuralına yer verilmektedir.
5393 sayılı Kanun'un 30. maddesi uyarınca belediye meclisinin kendisine kanunla verilen görevleri süresi içinde yapmayı ihmal etmesi ve bu durumun belediye işlerini aksatmasının bir fesih sebebi olduğu, buna göre belediye meclisinin feshedilebilmesi için, belediye meclisine kanunla verilmiş bir görevin varlığı, bu görevin süresi içinde yerine getirilmemesi, yerine getirmeme durumunun ihmalden kaynaklanmış olması ve bunun sonucunda da belediye işlerinin aksaması şartlarının gerçekleşmiş olması gerekmekte olup, bu durumun tespiti halinde İçişleri bakanlığının bildirimi üzerine Danıştay tarafından meclisin feshine karar verilecektir.
Belediye Meclisinin görevlerinden biri de Kanunun 45. Maddesinde belirtilmekte olup, belediye başkanlığının boşalması durumunda yeni başkan belediye meclisince seçilecektir. Başkanlık makamının boşalması durumunda yeni başkanın seçilmemesi hali, 30. Maddede sayılan "Kendisine kanunla verilen görevleri süresi içinde yapmayı ihmal eder ve bu durum belediyeye ait işleri sekteye veya gecikmeye uğratırsa" kuralı nedeniyle belediye meclisinin feshini gündeme getirebilecektir.
Nitekim, Afyonkarahisar ili Merkez ilçesi Gebeceler Belediye Meclisince boşalan başkanlık seçimi için üç kez salt çoğunluk ile toplantı yapılmasına rağmen başkan seçiminin tamamlanmaması üzerine meclisin feshi için Danıştay'a başvurulmuş, Danıştay 8 Dairesince "Kanun'da aranan salt çoğunluğun sağlandığı, nitekim çoğunluğu oluşturan meclis üyelerince de karara bu yönde şerh düşüldüğü, belediye meclisinin kanunla verilen görevleri süresi içinde yapmaması ve bunun ihmalden kaynaklanması halinin oluşmadığı, bu durumda, belediyenin seçilmiş karar organı olan belediye meclisinin feshi koşullarının gerçekleşmediği gerekçesiyle, 5393 sayılı Kanun'un 30. maddesi uyarınca" Gebeceler Belediye Meclisinin feshedilmesi isteminin reddine karar verilmiştir.
Bu karara yapılan itiraz üzerine İdari Dava Daireleri Kurulu ise 45.maddenin son fıkrasına atıf yaparak kararın kaldırılmasına ve meclisin feshine karar vermiştir. Kanunun 45. Maddesinin son fıkrasında "Belediye başkanı veya başkan vekili seçimi en geç onbeş gün içinde tamamlanmadığı takdirde belediye meclisinin feshine ilişkin hükümler uygulanır. " denilmekte olup, İDDK kararında "belediye meclisince 15 günlük yasal süre içerisinde belediye başkanı seçiminin tamamlanamadığı ve bu durumun da belediyeye ait işlerin gecikmesine ve sekteye uğramasına neden olduğu anlaşıldığından, belediye meclisinin feshine ilişkin yasal koşulların gerçekleştiği sonucuna ulaşılmıştır.Bu itibarla, belediye meclisinin feshi isteminin reddine ilişkin itiraza konu Daire kararında hukuki isabet bulunmamaktadır." gerekçesine yer verilmektedir.
Anayasa'nın 2. maddesinde belirtilen Türkiye Cumhuriyeti'nin "demokratik devlet" niteliğine ve 123. maddesinde idarenin kuruluş esasları arasında yer verilen "yerinden yönetim" ilkesine uygun olarak, serbest seçimle oluşan belediye meclislerinin söz konusu Anayasal ilkeler çerçevesinde çalışmasının temel ilke olarak benimsendiği anlaşılmaktadır.
5393 sayılı Kanun'la belediye başkanına verilen görev, yetki ve sorumluluklar göz önüne alındığında, belediye başkanlığı makamının boşalmasının belediyece sunulan hizmetlerin sevk ve idaresi ile denetim ve gözetimi açısından hayati önemi haiz bulunduğu açıktır.
Belediye meclisince 15 günlük yasal süre içinde boşalan başkanlık için seçim yapılamaması halinde meclisin feshi gündeme geleceğinden, başkanlık makamı boşalan belediyelerin gecikme yaşamadan yeni başkan seçimini yapması gerekmekte olduğu gibi aksi taktirde İçişleri Bakanlığının bildirimi üzerine meclisin feshi gündeme gelebilecektir.
Av. Sadi KAYABAŞI
